Ev ödevleri, çocukların sorumluluk duygularını ve öz disiplinlerini geliştirmeleri için önemli bir fırsattır. Ancak okuldan eve getirilen her ödev, beraberinde bir sürü soru, kargaşa ve olumsuz duyguyu da birlikte getirebilir. Çocukların ödev yapmasını kolaylaştırmak için gerekli düzenlemeleri yapmak, onlara yol göstermek ve gerektiğinde yardımcı olmak anne babaların görevidir. Ama bazen çocuk, okula ilk başladığı günden itibaren sanki okula başlayan kendileriymiş gibi, bütün sorumluluğu anne-baba üstlenir. Ödevini yapmadığı zaman anne-baba huzursuz olur. Çocuğun başında durup ödevini yaptırmadıkça içleri rahat etmez. Fakat çocukların sorumluluklarına ait bolca hatırlatmalar yapmak, “hadi”ci anne-babalar olmak sanıldığının aksine çocuklarda dış denetimi iyice yerleştiren bir durumdur. Ödevini tamamlamak, çantasını hazırlamak, dişlerini fırçalamak gibi görevlerde çocuğun kendi kendine hatırlayıp yapmasını sağlamak, unuttuğu, eksik bıraktığı durumlarda sonucunu yaşamasına izin vermek ve böylelikle iç denetimi oluşturmak çok önemlidir. Ödevlerin çocuğumuz için ne kadar önemli olduğunu anlarsak çocuğumuza bu konuda yardımcı olmak için izlenmesi gereken aşamaları daha istekle takip edebiliriz.
“Çocuğum ödevlerini bitirmek için bütün gece uğraşıyor”
Eğer bu cümleyi kuruyorsanız “Ödev saati” uygulamasına çocuğunuzla birlikte geçme vaktiniz gelmiş demektir. Çocuklar genelde ellerinden gelenin en iyisini yapamayabilirler. Bazı çocuklar ödev yapmak istemedikleri için bitmek bilmez bir şekle döner, bazı çocukların da baştan savma ve aceleci davrandıklarını görürüz. Çünkü oyun oynamak, TV izlemek veya bilgisayar için aceleleri vardır. Bu yüzden ödevin zorluğuna göre bir süre verin. Örneğin bu süre yarım saat ise süre bittikten sonra ödev araçları kapansın ve çantaya konsun. Bu sayede oyalanıp yapılan ödevler, daha ciddiyetle yapılır ve yeterli bir hıza kavuşmuş olur. Bu uygulama, ödevleri yapmaya vaktinde başlaması kadar vaktinde bitirmesinin de önemli olduğunu anlamasını sağlar. Ödevini vaktinde bitirdiği zaman da birlikte yapmaktan hoşlandığınız bir etkinlik yaparak (video izlemek, oyun oynamak gibi) keyifli vakit geçirmesini sağlayabilirsiniz.
“Çocuğum eşyalarını bulamıyor, unutuyor, odası çok dağınık.”
Eğer bu şikayetler sizin evde de varsa oklar biraz ebeveynlere dönüyor olabilir. Organize olmayı, düzenli olmayı öğrenmek ödev yapma ve ders çalışma becerileri için çok önemlidir. Düzenli olmak zamanla öğrenilebilen ve gelişebilen bir beceridir. Çocuk sosyal yaşamında hiçbir sorumluluk almıyor, ondan beklenen görevleri yalnız başına yapamıyorsa ödev sorumluluğunu da alamayacaktır. Çocuklara ödevler dışında da yaşına uygun sorumluluklar verilmelidir. Organize olmayı, düzenli olmayı öğrenmesine yardım okul hayatı başlamadan çok daha önce başlamalıdır. Eğer çocuğunuz ödevlerini yine de vaktinde bitiremiyorsa onun dikkatini dağıtan bir şey olup olmadığını kontrol edin. Önce çalışma köşesini inceleyin. Eğer orada bir sorun varsa (gürültü gelmesi, ışık azlığı, masada dikkatini dağıtacak oyuncaklar gibi) çözüm bulun. Sonra çocuğunuzun aklını meşgul eden bir şey olup olmadığını sorun. Okulda ya da evde bir sorunu olabilir.
“Çocuğum ödevlerini tek başına yapmak istemiyor.”
Günlük ödev saati başlamadan önce 5 ya da 10 dakika süre ile ama kesintisiz olarak çocuğunuzla ilgilenin. Birlikte ödev saatini belirleyin. Sonra ona ikinizin de yapması gereken işler olduğunu ve ödev saatinden sonra tekrar bir araya gelerek birbirinize neler yaptığınızı anlatabileceğinizi söyleyin.
“Çocuğum sürekli bana sorular soruyor, yardım istiyor.”
Çocuğunuzun masasının üstüne üç tane kalem koyun. Ona, kendi kendine çalışmayı öğrenmesi gerektiğini ve size üç soru sorabileceğini söyleyin. Sorduğu her soru için masadan bir kalem alın. Eğer ödev saatinin sonunda masada en azından bir kalem duruyorsa onu geri dönüt verin. Hiç kalem kalmamışsa ya da dördüncü soru soruluyorsa ödevin zorluğunu, ortamı ya da çocuğunuzun performansını gözden geçirin.
Destek olmak, çocuğumuz yorulduğu için veya yapmak istemediği için onun yerine ödevlerini yapmak demek değildir. Ödevlerini nasıl yapmaları gerektiğine dair onları bilgilendirmeliyiz. Örneğin: Sözlüğe nasıl bakılacağını gösterelim ve bilgiye nasıl ulaşabileceğini öğretelim. Bu şekilde çocuğumuza kendisiyle ilgilendiğimizi hissettirerek duygusal gelişimine de katkı sağlamış oluruz.
“Çocuğum ödevlerini yapmakta zorlanıyor!”
İlk önce çocuğumuza ödev yapmasının neden önemli olduğunu onun anlayacağı şekilde açıklamalıyız. Aksi takdirde çocuklarımız neden ödev yapmaları gerektiğini bilmezse sadece zorunlu oldukları için ödevlerini verimsiz bir şekilde bitirmeye çalışırlar. Ayrıca çocuğunuz verilen ödevi yapmıyor mu yoksa yapamıyor mu iyi gözlemlemek gerekir. Eğer gerçekten çabaladığı halde hala yapamıyorsa, rehberlik edin. Ama hiçbir zaman onun ödevini siz yapmayın. Unutmayın, ödevler anne veya babaya verilmiyor. Bazen çocukları biraz daha fazla motive etmek gerekir. Eğer çocuğunuzun verilen ödevi yapabileceğinden eminseniz biraz onun yanında kalın ve iyi bir iş yapması için onu teşvik edin. Ödevi küçük aşamalara bölebilir ve bu aşamaların bir ya da ikisini yaparken ona yardımcı olabilirsiniz. Sonra geri kalan kısmı kendinin yapabileceğinden şüpheniz olmadığını söyleyin.
Çocuğunuz bütün çabanıza rağmen ödev yapma sorumluluğunu yerine getirmiyorsa öğretmeniyle yüzleşmesine ve sonuçlarına katlanmasına izin vermelisiniz.
